Besin alerjileri, bağışıklık sistemimiz tarafından besinlere karşı anormal yanıtın verilmesiyle ortaya çıkmaktadır. Klinik belirtiler hafif (ürtiker vb) olabileceği gibi yaşamı tehdit eden ağır reaksiyonlara da (anafilaksi) yol açabilmektedir. Yine bağışıklık yanıtına göre belirtiler bir çok organda (deri, sindirim sistemi vs) görülebilir.
Besin alerjisinin gelişimi bağışıklık sistemimizin besinlerdeki proteinleri tehdit unsuru olarak algılayıp bunlara karşı IgE tipi antikorlar üretmesi ile başlar. Ayrıca besin alerjisi bağışıklık sistemimizin IgE dışındaki mekanizmalarına (hücresel immün yanıt) bağlı olarak ta gelişebilir. Klinik bulguları açısından farklılıklar gösterir. Aynı zamanda tanısal süreçleri de farklıdır ve daha zordur.
Besin alerjilerini çoğu aşağıdaki besinlere karşı gelişmektedir. Ancak tüketilen her besine karşı alerjik reaksiyonların gelişebileceği unutulmamalıdır.
- İnek sütü
- Yumurta
- Balık
- Yer fıstığı
- Kuruyemişler (fındık, ceviz, antep fıstığı, vb)
- Kabuklu deniz ürünleri
- Soya
- Buğday
- Bakliyatlar
- Susam
Besin alerjisi düşünülen hastalarda yapılacak tanısal işlemler;
- Deri prik testleri
- Serumda besine özgün IgE ölçümü
- Besin provokasyon testleri gibi yöntemler uygulanmaktadır.
Besin alerjisi olan hastaların alacağı önlemler;
- Hastaların yakınları belirtilerin tanınması ve gerekirse acil tedavisi konusunda bilgilendirilmelidir.
- Anafilaksi gibi ciddi reaksiyonu olan hastalara adrenalin otomatik enjektörü verilmeli ve kullanımı konusunda eğitilmelidir.
- Her hastaya acil eylem planı düzenlenmelidir.
- Besin alerjisi olan çocuk okulda arkadaşlarının yiyeceklerini paylaşmamalıdır.
- Hasta ve ailesi besin alerjenleri ve bunlardan kaçınma konusunda eğitilmelidir.
- İşlenmiş, dondurulmuş veya paketlenmiş gıdalar gizli besin proteinleri içerebilir; alışveriş sırasında besin etiketleri ve içerikleri dikkatle okunmalıdır.
- Restoranlarda yenen yemeklerde de gizli besin alerjenleri olabilir; hazırlayan kişilerden yiyecek içerikleri hakkında bilgi alınmalıdır.
Hastanın beslenme uzmanı ve doktoru eşliğinde tamamen kendisine özel yeterli ve dengeli beslenme programı hazırlanmalıdır.